Hij gaat soms tekeer als een woedend monster. Buldert en raast onheilspellend. Neen, we hebben het niet over Frank Cornelissen. Wel over de berg waarop deze Belg zijn wereldwijd geapprecieerde wijnen maakt.
Waarom wil iemand in godsnaam wijn verbouwen op de Etna, de Siciliaanse vulkaan die nog altijd actief is? ‘Ik zocht een omgeving met een natuurlijke complexiteit’, zegt Frank Cornelissen onbewogen, alsof het gevaar hem allang niet meer kan deren. ‘De vegetatie hier is in niets te vergelijken met die op andere plekken. En ook het microklimaat op en rond de vulkaan is bijzonder: driekwart van de berg is immers blootgesteld aan de zee of aan een grote vlakte. Aan de noordzijde ligt de Nedrodi-bergketen, die een soort windtunneleffect veroorzaakt. Mijn wijngaarden liggen op 30 kilometer van de zee, maar toch heerst hier een droog landklimaat.’
Last but not least is er de lichtintensiteit, die hier in het zuiden voor een perfecte fotosynthese zorgt. ‘Gelukkig wordt die warmte gecompenseerd door onze hogere ligging. Enfin, de slotsom is dat dit het ideale gebied is om aan wijnbouw te doen. In de winter ligt er bijvoorbeeld altijd sneeuw, wat belangrijk is voor de gezondheid van de oude wijnstokken. De jongste stokken zijn 50 jaar oud.’
Château Pétrus
Een klassieke wijnman was Frank Cornelissen nooit, en hij zal dat ook nooit worden. Hij begon zijn loopbaan in de wijn met het opkopen van oude wijnkelders, vooral in Italië. Die verkocht hij dan door aan buitenlandse verzamelaars. ‘Noem het beurswijnen’, zegt Cornelissen. Hij doelt op Château Pétrus, Romanée-Conti, dat soort parels. We schrijven eind jaren negentig. Bij Frank Cornelissen kriebelde het om zelf wijn te verbouwen. ‘Maar ik had geen benul van wat er bij wijnmaken allemaal komt kijken.’
Dus begon hij zeer kleinschalig. ‘In mijn eerste oogstjaar 2001 maakte ik duizend flessen. Dan twee-, en vervolgens vierduizend. Zo is het gegroeid, met telkens een beetje meer ervaring. En zo werden mijn wijnen ook almaar beter. Het was in den beginne echt pionieren. Mocht ik het als een businessman hebben aangepakt, dan had ik meteen moeten starten met minimaal 20.000 flessen. Maar dan hing ik ook meteen tegen de lamp. Aan wie had ik die wijnen moeten verkopen? Niemand kende me toen.’
‘Ik heb alles zelf geleerd, met vallen en opstaan. Vooral door te elimineren. Weglaten is voor mij belangrijker dan toevoegen. Dat is het leidmotief in mijn manier van werken. Alles wat niet nodig is, laat ik weg.’
Zwavel en zuur
En voor die werkwijze toonden zijn geliefde oude Franse wijnen hem de weg. ‘Die hebben mij teruggebracht tot de klassiekers. Ik wou nu eens niets nieuws doen, maar vooral wijnen maken die een territoriumexpressie hadden. Ik wil niets toevoegen. Geen zwavel, geen zuurcorrecties of andere zaken. Geen hout ook, want dat legt een soort voile over de aroma’s en neemt een stuk van de precisie van de wijnen weg. Net dat heb ik geleerd door al die oude wijnen te proeven. Als ik vandaag moderne bordeauxwijnen of bourgognes drink, voel ik niet meer diezelfde emoties als met de oudere flessen. En dat is meer dan nostalgie.’
‘Ik maak artisanale wijnen die territorium uitdrukken. Natuurlijke wijn? Ach, wat betekent dat? Er bestaat geen definitie van. Ik neem dus radicaal afstand van die term. Ik maak geen natuurlijke wijnen. Ik werk gecertificeerd biologisch. Maar zolang ik niet weet wat een natuurlijke wijn eigenlijk is…, neen.’
Het motto van Cornelissen – werken met en in de pure natuur – zie je ook in zijn keuze van de wijnstokken. Hij gebruikt planten zonder onderstok, ongegrift materiaal dus. ‘Omwille van de zuiverheid natuurlijk.’ Cornelissen heeft op de flanken van ‘zijn’ vulkaan trouwens niet alleen wijngaarden, maar ook olijf- en fruitgaarden. ‘Als je kiest voor monocultuur – bijvoorbeeld uitsluitend wijngaarden – verarm je de omgeving’, vindt hij.
‘Waarom ik wijn verbouw op de Etna, de grootste nog actieve vulkaan van Europa? Omdat dit simpelweg het ideale gebied is om aan wijnbouw te doen’, zegt de Belg Frank Cornelissen. © RV
Cornelissen bezit vandaag 18 hectare oude wijnstokken. ‘Over een paar jaar wil ik serieus bijplanten. Ik denk tot 25 hectare te gaan.’ Maar dat wil niet zeggen dat hij commerciële toegiften doet. Geen mooi afgeronde, volle wijnen dus. Wel opmerkelijke geconcentreerde wijnen met autochtone druivenrassen. ‘Maar dat is op zich niet zo belangrijk. Ik zie druivenrassen als een voertuig. Neem nu onze nerellodruif: die geeft prima het territorium weer waar ze geworteld staat. Maar die terroirexpressie kan je misschien ook proeven in andere druivenrassen. Een druif kan je dus verplanten, maar een terroir niet.’
Vandaag worden de wijnen van Frank Cornelissen wereldwijd geapprecieerd. ‘Dat is fijn, maar het bezorgt me vooral een nederig gevoel. Ik word er zelfs ongemakkelijk van: die almaar hogere verwachtingen zetten veel druk op de ketel.’
De wijnen van Frank Cornelissen worden ingevoerd door Divino.
